♥ Hiperlipidemi nedir?
Kanda “yağ” olarak bilinen bazı maddeler (özellikle kötü kolesterol ve trigliserid) normalden fazla olduğunda buna hiperlipidemi denir.
Bu durum, damar duvarlarında yağ birikmesine yol açarak damar sertliği (ateroskleroz) oluşturur ve kalp krizi, felç, bacak damar tıkanıklığı gibi hastalıkların zeminini hazırlar.

♥ Kolesterolün hepsi kötü mü?
Hayır!

• LDL (“kötü” kolesterol): Damar duvarına yapışarak tıkanıklığa yol açar.
• HDL (“iyi” kolesterol): Fazla kolesterolü damarlardan karaciğere taşır.
• Trigliserid: Kanda enerji deposu olarak bulunur fazlası iç organ yağlanması yapar. Çok yüksek düzeyleri pankreas iltihabı riskini arttırır.
  Hedef LDL kolesterol değeri risk grubuna göre değişir ama genellikle 100 mg/dL’nin altında olmalıdır. (Mümkünse 70 mg/dl civarında)
  Yüksek riskli hastalarda (örneğin kalp damar hastalığı olanlarda) hedef 55 mg/dL’nin altıdır.

♥ Hiperlipidemi neden olur?

• Genetik: Ailesinde kolesterol yüksekliği olanlarda daha sık görülür.
• Beslenme: Fazla yağlı, kızartılmış ve işlenmiş gıdalar.
• Hareketsizlik ve kilo fazlalığı.
• Sigara, alkol, diyabet ve tiroid bozuklukları.
  Yani hem kalıtsal hem yaşam tarzı faktörleri birlikte rol oynar.

♥ Belirtiler neler?
Hiperlipidemi genellikle belirtisiz ilerler.
Çoğu kişi tesadüfen yapılan kan testinde öğrenir.
İleri düzeyde, ciltte yağ bezeleri (ksantom) veya göz kenarında sarı halkalar görülebilir ama bunlar nadirdir.
Asıl tehlike sessizce damar tıkanıklığı oluşturmasıdır.

♥ Tanı nasıl konur?
Tanı için basit bir kan testi yeterlidir:

• Toplam kolesterol
• LDL
• HDL
• Trigliserid
  Bu test genellikle aç karnına yapılır.
  Her yetişkinin en az 5 yılda bir kolesterol kontrolü yaptırması gerekir.
  Ailesinde erken yaşta kalp hastalığı olanlar ise daha sık kontrol edilmelidir. Kalp damarlarına stent takılmış veya plak olan hastalar ise en az yılda bir kan yağlarına baktırmalıdır.

♥ Tedavi nasıl yapılır?
Tedavinin iki ayağı vardır: yaşam tarzı değişikliği ve ilaç tedavisi.

• Beslenme: Az yağlı, sebze ve tam tahıllardan zengin Akdeniz tipi diyet önerilir.
• Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta tempolu yürüyüş veya günde en az 25-30 dk yürüyüş
• Sigara ve alkol: Bırakılmalı veya sınırlandırılmalı.

♥ İlaç tedavisinde neler var?

• Statinler: En sık kullanılan ilaç grubudur; karaciğerde kolesterol üretimini azaltır.
• Ezetimib: Kolesterolün bağırsaktan emilimini azaltır.
• PCSK9 inhibitörleri: İğne şeklinde uygulanan yeni nesil ilaçlardır; LDL’yi çok güçlü şekilde düşürür.
• Trigliserid yüksekliğinde: Omega-3 veya fibrat grubu ilaçlar eklenebilir.
  Tedavi, hedef kolesterol düzeyine göre kademeli olarak planlanır.

♥ Kendinizi korumak için neler yapabilirsiniz?

• Yılda en az bir kez kan yağlarını kontrol ettirin.
• Fazla kilolarınızı verin, aktif bir yaşam tarzı benimseyin.
• Doymuş yağ (tereyağı, margarin, kırmızı et) yerine zeytinyağı tercih edin.
• Paketli gıdalar, fast food ve şekerli içeceklerden uzak durun. Doktorunuzun verdiği ilaçları aksatmayın — düzenli kullanmak, damarlarının tıkanmasını önler.
• Unutmayın: Kolesterolü düşürmek sadece “sayıları düzeltmek” değil, kalp krizini önlemek demektir. Kalp krizine ve felce neden olan yumuşak başlı plakların kolay yırtılmasını engeller ve bu yolla hem kalp krizi hem de felç riskini etkin biçimde düşürür.