- Kalp yetersizliği nedir?
Kalp yetmezliği, kalbin vücuda yeterince kan pompalayamaması durumudur. Bu, kalbin kasılma gücündeki azalma ya da gevşeyememesi (kanı yeterince dolduramaması) nedeniyle olabilir. - Belirtiler nelerdir?
Kalp yetmezliği olan kişilerde sık görülen semptomlar şunlardır:- Nefes darlığı (özellikle efor sırasında, yatar pozisyonda ya da gece)
- Yorgunluk, halsizlik
- Ayak, bacaklarda ve karında şişlik (ödem)
- İştahsızlık, kilo alımı
- Çarpıntı, düzensiz kalp atışı
- Uykuda sık uyanma, öksürük
Bu belirtiler zamanla ilerleyebilir ve kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir.
- Kalp yetersizliği nasıl tanımlanır?
Tanı, semptomlar + fizik muayene bulguları ile birlikte nesnel kanıtlar (örneğin kalp ultrasonu, kan testleri) gerektirir.- Örneğin ultrasonla kalbin kasılma gücü ölçülür (ejeksiyon fraksiyonu)
- Kan testlerinde BNP veya NT-proBNP gibi kalp gerilimini gösteren belirteçler kullanılır
- EKG, göğüs filmi gibi yardımcı testler de sıklıkla istenir.
- Kalp yetersizliği çeşitleri nelerdir?
- HFrEF (düşük kalp atım oranlı kalp yetersizliği): Kalbin kasılma kuvvetinde düşme ile beraberdir. Genellikle kalp krizini takiben meydana gelir.
- HFpEF (korunan kalp atım oranlı kalp yetersizliği): Kasılma nispeten korunmuştur, ama gevşeme ve dolma bozuklukları vardır. Bu da genel olarak hipertansiyon, şeker hastalığı ve obezite gibi ek hastalıkları olan 65 yaş üzeri hastalarda sıklıkla görülür.
Bu ayrım tedavi yaklaşımını etkiler.
- Tedavi aslında çok bileşenli bir süreçtir
Kalp yetersizliği tedavisi, “ilaç + yaşam tarzı değişikliği + cihaz / girişimsel yöntemler” yaklaşımı ile yürütülür.- İlaçlarla kalbi rahatlatma, sıvıyı azaltma, damarları açma
- Tuz ve sıvı kısıtlaması, düzenli egzersiz, ideal kiloyu koruma gibi yaşam tarzı önlemleri
- Bazı hastalarda cihaz tedavileri (örneğin kalp pili, defibrilatör) ya da ileri girişimler
- Önemli ilaç grupları nelerdir?
Önerilen ana ilaç türleri şunlardır:- ACE inhibitörleri / ARB, ya da yeni yaklaşım olarak ARNI (ACE inhibitörü ya da ARB yerine geçen kombinasyon) Aynı zamanda tansiyon ilaç grubudur
- Beta blokerler (kalp hızı düzenleyen ilaçlar)
- Mineralokortikoid reseptör antagonistleri (MRA’lar) (böbrek üzerinden etkili idrar sökücü özelliği de olan ilaçlar)
- SGLT2 inhibitörleri (şeker ilacı olmasına rağmen kalp yetersizliği hastalarında da fayda sağlayan ilaçlar)
- Diüretikler (vücutta fazla sıvıyı atmak için) (idrar sökücüler)
Bu ilaçların hepsi birlikte, hastanın durumu ve toleransına göre ayarlanır.
- Yaşam tarzı değişiklikleri çok önemlidir.
İlaçlar ne kadar iyi olursa olsun, yaşam tarzı tedaviyi desteklemezse tam verim alınamaz. Dikkat edilmesi gereken noktalar:- Tuz alımını sınırlamak (Günde 2-3 gr tuz, çay kaşığı kadar)
- Günlük ölçüm yapmak (örneğin kiloyu her gün ölçerek ani artışları fark etmek)
- Düzenli hafif-orta şiddette egzersiz (doktor kontrolünde)
- Sigara ve alkolü bırakmakİdeal vücut ağırlığını korumak
- Aşırı sıvı alımını sınırlandırmak (doktor önerisiyle) (günde 1,5 lt sıvı ile kısıtlama, yaz aylarında 2 lt’yi bulabilir)
- Cihaz ve girişimsel yöntemler ne zaman devreye girer?
- Kalp pili / CRT (kardiyak resenkronizasyon terapisi) bazı hastalarda kalp pompa fonksiyonunu iyileştirmek için 3 kablolu şok pili takılması önerilir.
- ICD (implantable cardioverter defibrillator), ani ritim bozukluğu riski yüksek hastalarda, kalp kasılma oranı %35 ve altında olan hastalara önerilir.
- Gerekirse kalp nakli ya da mekanik destek cihazları (LVAD gibi)
Bu seçenekler, ilaçlara yeterli yanıt alınamadığında veya özel riskler olduğunda değerlendirilir.
- Düzenli kontrol ve izleme şarttır.
- Hastalar rutin aralıklarla kardiyolog kontrolüne gitmelidir.
- Kan testleri (böbrek fonksiyonları, elektrolitler, BNP gibi) düzenli olarak yapılmalıdır.
- Tedavinin etkisi, yan etkileri gözlenmeli, gerekirse dozlar ayarlanmalıdır.
- Belirtilerde kötüleşme (nefes darlığında artma, ani kilo artışı, bacaklarda şişlik) olursa derhal doktora başvurulmalıdır.
- Sizin rolünüz: Aktif katılımcı olun!
- İlacınızı düzenli, önerildiği şekilde kullanın (kendi kendinize ilaç kesmeyin).
- Semptom değişikliklerini yakından takip edin.
- Beklenmedik bir yan etki olduğunda mutlaka doktorunuzu bilgilendirin.
- Aile bireylerini süreç hakkında bilgilendirin, destek istemekten çekinmeyin.
- Moral, uyku, stres yönetimi de çok önemlidir — ruhsal ve fiziksel sağlığı birlikte koruyun.
